Uptime, bir sistemin veya hizmetin ne kadar süre boyunca kesintisiz şekilde çalıştığını ifade eder. Yani bir sunucunun ya da web sitesinin kullanıcıya hizmet verebildiği süredir. Genellikle yüzdelik (%) oranla ifade edilir ve yıl, ay ya da hafta gibi zaman dilimleri üzerinden hesaplanır.
Basitçe anlatmak gerekirse;
- Bir sunucu 1 yıl boyunca hiç kapanmadan çalıştıysa %100 uptime‘a sahiptir.
- Eğer yılda 8 saatlik bir kesinti yaşanırsa, uptime oranı %99.9 olur.
İçindekiler
Neden Uptime Önemlidir?
Bir web sitesinin veya uygulamanın ne kadar süreyle erişilebilir olduğu, doğrudan kullanıcı memnuniyetini, marka güvenilirliğini ve gelirleri etkiler.
Uptime’ın önemli olmasının nedenleri şunlardır:
- Kullanıcı deneyimi: Sürekli kesintiye uğrayan bir web sitesi kullanıcıyı kaybeder.
- SEO etkisi: Google, sık sık kapalı olan siteleri arama sonuçlarında geriye düşürür.
- Güven kaybı: E-ticaret sitelerinde kesinti, doğrudan gelir kaybına neden olur.
- Marka itibarı: Sürekli hizmet veren bir sistem, profesyonellik algısı oluşturur.
Örnek: Bir e-ticaret sitesinde her 1 dakikalık kesinti binlerce TL’lik kayba neden olabilir.
Uptime Oranı Nasıl Hesaplanır?
Uptime oranı, sistemin ne kadar süre çalıştığına göre yüzdelik olarak hesaplanır. Aşağıdaki formül kullanılır:
Uptime (%) = [(Toplam Süre – Kesinti Süresi) / Toplam Süre] × 100
Örnek Hesaplama
- Yıl boyunca toplam süre: 365 gün x 24 saat = 8.760 saat
- Kesinti süresi: 4 saat
- Uptime = [(8760 – 4) / 8760] × 100 = %99.954
Yaygın Uptime Seviyeleri ve Anlamları
| Uptime Oranı | Yıllık Kesinti Süresi |
| %99.0 | 87.6 saat |
| %99.5 | 43.8 saat |
| %99.9 | 8.76 saat |
| %99.99 | 52.56 dakika |
| %99.999 | 5.26 dakika |
“Five nines” (yani %99.999) ifadesi, en yüksek hizmet kalitesini simgeler.
Downtime Nedir?
Downtime, uptime’ın tam tersidir. Yani sistemin çalışmadığı, kullanıcıya hizmet veremediği süreye denir.
Downtime nedenleri şunlardır:
- Sunucu arızası,
- Donanım veya yazılım hatası,
- Planlı bakım çalışmaları,
- DDoS gibi siber saldırılar,
- Elektrik veya internet kesintileri.
Yüksek uptime, düşük downtime anlamına gelir. Bir sistem %99.9 uptime sunuyorsa yılda sadece 8 saatten az bir kesinti yaşanabilir.
Uptime Takibi Nasıl Yapılır?
Sistem yöneticileri uptime takibini yapmak için çeşitli araçlar ve servisler kullanır.
En popüler uptime izleme araçları şunlardır:
- UptimeRobot: Ücretsiz ve ücretli sürümleri vardır, 1 dakikalık aralıklarla izleme yapar.
- Pingdom: Detaylı raporlama sunar, kullanıcı dostudur.
- StatusCake: Erişilebilirlik ve yanıt süresi takibi sağlar.
- Nagios: Kurumsal çözümler için uygundur, ileri düzey yapılandırmalar yapılabilir.
Bu araçlarla;
- Sistemin ne zaman kapandığını görebilirsiniz.
- Ne kadar sürede tekrar aktif olduğunu takip edebilirsiniz.
- Kesinti raporlarını saklayabilirsiniz.
